Koramaz Nahiyesinde Türkler
Gesi, Ağırnas, Büyük Bürüngüz, Küçük Bürüngüz, İsgobi (Subaşı), Vekse, Salguma (Gürpınar), Darsiyah (Kayabağ), Efkere, Nize (Güzelköy), Turan (Dimidere), Gergeme ve Bünyan İlçesi gibi birçok yerleşimiz yer aldığı Koramaz Dağı bölgesine Türkler ne zaman geldi? Zamanla bölgeye hangi Yörük /Türkmen / Türk oymakları yerleşti? İşte bu soruların cevaplarını Osmanlı kaynaklarında arayacağız?
Öncelikle Danişmentli ve Selçuklu döneminde Koramaz Dağı bölgesine gelen Türkler, Koramaz Dağına yerleştiler. Çünkü, çevredeki gayrimüslim yerleşimleri onlar için güvenli değildi. Bu öncü fetih gruplarına "Gaziler" adı verildi. Şu anda da onlardan dolayı Koramaz Dağının diğer adı Gaziler Dağıdır. (Gazlar Dağı da denir.) Onlara ait mezarlar, mağaralar ve yerleşim yerinin izleri harabe bir vaziyette durmaktadır.
Dulkadirli döneminde ve Osmanlı döneminde ise onları civar köylere yerleştirilmiş vaziyette görüyoruz. Bu sayede bölgedeki bütün Hıristiyan köylerinde artık karma köyler haline dönüşmüş ve Türkler nüfusun belli bir yekününü oluşturmaya başlamıştır. Bunda Dulkadirli topraklarından yeni Türkmen göçünün de faydası olduğunu düşünebiliriz. Aşağıdaki listede Dulkadirli Beyliği topraklarından göçen Bayat boyuna mensup Türkmenleri rahatça görebiliyoruz. Özellikle Büyük Bürüngüz'deki İlbeyli ve Arpat mezraları ile Ağırnas'taki Mevlana Hasan Zemini (Hasenanlı Türkmenleri) yerleşik hayata geçmişlerdir. Zakirli Obası, Gesi'nin üst bölgesindeki Kayabağ civarına yerleşip Gürlesin Mezraını kurmuştur. Bölgedeki tek Ermeni köyü olan Efkere'ye ise Evlad-ı Sinan Türkmen oymağı yerleştirilmiştir. Bu oba, Efkere'de Çeşme Mahallesini kurmuştur. Gesi Bölgesine ise Balıklı'dan gelen Türkmenler yerleşmişlerdir. Sırf 16. yüzyılda bölgeye yerleştirilen Türkmen hanelerinin sayısı 330'u bulmuştur. Bu da 1500 civarında bir nüfusa tekabül eder ki o devire göre çok büyük bir rakamdır.
Gerek 17. yüzyıl Bozulus hareketinde gerekse 19. yüzyılda Osmanlının Türkmenleri iskan siyaseti sonrasında yöreye Türkmenlerin iskanı sürmüştür. Özellikle Osmanlının Recepli Avşarlarını iskana zorlaması sonucu bölgeye de Recepli Avşarlarından aileler yerleştirilmiştir. Gesi'den, Salguma'ya (Gürpınar) kadar bugün Avşar aile lakabı taşıyan aileler bugün de mevcuttur. Bunun sebebi Recepli Avşarlarının iskanı ile alakalıdır.
OSMANLI KAYNAKLARINDA KORAMAZ NAHİYESİNDE GÖRÜLEN TÜRKMEN OYMAKLARI (16. YÜZYIL)
Alagöz: Bünyan Yöresinde kaydedilmiş bir Türkmen topluluğudur.
Alimbeyli: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 20 hane olarak kaydedilmiştir. Bünyan’daki Alımpınarı isminin bu yerleşimle ilgisi olduğu düşünülebilir.
Ardıç : Bazı kaynakların “Araç” olarak okudukları Ardıç Oymağının 1500 yılında Koramaz Nahiyesinde 31 hane nüfusları vardı ve köy olarak kaydedilmişlerdi.
Arpatlar: Büyük Bürüngüz bölgesinde Arpat mezaında ikamet eden bu Türk topluluğu, Macaristan'ın hanedan ailesi olan Arpat Türklerindedir.
Avşar: Sarımsaklı’ya (Bünyan merkez) çok yakın olan Avşar mezrası, 10 hane nüfusa sahipti. 1530 yılında Sarımsaklı’ya (Bünyan Merkez) dahil edildi ve Bünyan ilçe merkezi ile birleşti. 19. Yüzyılda ise Koramaz Dağı eteklerindeki birçok köye (Büyük Bürüngüz, Gesi, İsgobi, Salkuma ve civar köyler) Recepli Avşarlarının bakiyeleri yerleştirilerek dağıtılmışlardır.
Beşikli: Koramaz Nahiyesi kayıtlarında görülmektedirler.
Beylikli: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 46 hane olarak kaydedilmişlerdir.
Birader: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 37 hane olarak kaydedilmişlerdir.
Danişmentli: 1563 yılında Koramaz Nahiyesine bağlı Sarı Çiçek Yaylasında görüldüler.
Evlad-ı Sinan Oymağı: Efkere'ye yerleşen ve orada bir mahalle kuran Türkmen obasıdır.
Gavurgalı / Kavurgalı: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 10 hane nüfusa sahiplerdi.
Gürge: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 33 hane nüfusa sahiplerdi.
Hacılar: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 37 hane nüfusa sahiplerdi.
Halaçlı: Koramaz Nahiyesinde kayıt altına alınmışlardır. (16. Yüzyıl)
Hamırkesen: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 20 hane nüfusa sahip oldukları görülüyor.
Hasanlı / Hasenan: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 63 hane olarak kayıt altına alınmışlardır. (Ağırnas Kasabasındaki Mevlana Hasan Zeminini kurmuş olabilecekleri düşünülüyor.)
Karataşlı: Koramaz Nahiyesine yerleşen Yazır boyuna mensup topluluklar 16. Yüzyılda Karataşlı adını aldılar.
Konuklar: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde126 hane oldukları görülmektedir.
İlbeyli: Zamantı Bölgesinde görülen Türkmen topluluğudur. Büyük Bürüngüz Kasabasında ve Amarat Kasabasında İlbeyli adını taşıyan iki mezra kurmuşlarsa da daha sonra bu mezralar Bürüngüz’le ve Amarat’la birleşmişlerdir.
Ömerli: Koramaz Nahiyesinde 1570 yılında 30 hane oldukları kayıt altına alınmıştır.
Sarı Ömerli: Koramaz Nahiyesinde gösterilmişlerdir. Ömerli oymağı ile aynı oldukları düşünülmektedir.
Şikemlü: Koramaz Nahiyesinde 1543 yılında 43 hane olarak gösterilmişlerdir.
Toklar: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 27 hane olarak gösterilmişlerdir.
Ulu Bürüngüz: Oğuzların Büğdüz boyundan gelen ve Bürüngüz Kasabasının kurucusu kabul edilen, Bürüngüz bölgesinde ve Bünyan İlçe Merkezinde oturan Türkmen obasıdır.
Zakirli: Koramaz Dağında 1584 yılında 46 hane olarak kayıt altına alınmışlardır. Gürlesin Mezraında oturdukları anlaşılmaktadır. Gürlesin, Gesi- Darsiyah civarındadır.
Zeynelhanlı: 1570 yılında Koramaz nahiyesinde 20 hane olarak kayıt altına alınmışlardır.
Yorumlar
Yorum Gönder
Lütfen görüş ve düşüncelerinizi buraya yazınız.