16. Yüzyılda Boyalı, Çalapverdi, Beğpınar, Fakılar, Anadut gibi yerler Bünyan'a bağlı mezralarmış (İşte bunu gösteren iki belge)

Bugün Bünyan'ın çevresindeki yer adlarının (Boyalı, Çalapverdi, Beğpınar, Fakılar, Anadut vs ) 16. yüzyılda mezra olduğunu gösterir iki belge sunacağım sizlere.

Defterhane-i âmireye
KAYSERİYYE Sancağında KORAMAZ nâhiyesinde kain BOYALU
nâm mezra‟a malikânelik vechile kimesnenin uhdesinde olmayub ala hâlihi
kalmış idüğinden senevi yirmi guruş mal ve iki yüz guruş mü‟accele ile
müceddeden mukata‟a kayd olunarak ber vech-i mâlikâne uhdesine
tevcihi hususunu Ahmed Said nâm kimesne bundan akdem bâ-arzuhal
istid‟a itmiş ve Mezrâ‟a-ı mezkûre ber-mûceb-i kuyûd-ı defter-i hâkâni
senevî yedi yüz akça yazu ile mukayyed ise de malikânelik vechile
kimesnenin uhdesinde olduğuna dair bir guna kayd bulunmamış olduğundan mezrâ‟a-ı mezkûre mahallinde esami-i âhar ve nâm-ı diger ile birinin beratı dahilindemidir ve Şimdiye gelince kimlerin tarafından zabt ve ta‟şir olunmakdadır ve hasılat-ı seneviyyesi nedir bi‟l-etraf tahkîk ve alâ vukûihi der-i aliyyeye arz olunmak babında bundan akdem mahalline ısdar
ve nisbar olunarak emr-i şerifin vusûlünde ve mezrâ‟a-ı mezkûr
SARIMSAKLU karyesinin civarında hasebiyle karye-i mezkûre ahâlisi çend
seneden beru iki seneden bir zira‟at ve hıraset idüb mâlikânesi münhal
olmadığından dîvânisi tarafından sipâhî olanlar ta‟şîr ide gelmiş oldukları
ve Mezrâ‟a-ı mezkûrenin iki senede yüz yirmi beş guruş hasılatı olduğu
mahallinde erbâb-ı vukûfun ihbariyle tahkîk kılındığından bahisle
iktizasının icrası hutut-ı sair esami idügini liva-i mezbur naibi efendi
tarafından vârid olan bir kıt‟a i‟lâmında inha etmiş ve kuyûdât lede‟ttetebbû
bu makûle defterhâne-i amirede mukayyed olub aklamdan
maktu‟iyyet ve mülkiyyet ve vakfiyyet vechile kaydı bulunmayan kurâ ve
mezariin esâmi-i âhar ve nâm-ı diğer ile kimesnenin berâtı dâhilinde
olmadığı mahallinde tahkik olundukdan sonra münasibi mikdar mâl ve
mü‟accele takdiriyle mükata‟a kayd ve malikânelik vechile taliblerine furuht
olunmak üzere tesviye olunu geldügü nizamından bulunmuş olmağla bu
surette mukâta‟ât olması babında yazılan mukteza derkenarı natık
olduğun i‟lam-ı mezkûrede muharrer bulunmadığı üzere mezkûr BOYALU
mezra‟asının mâlikanesi canibi kimesnenin üzerinde olmayub dîvânîsi
tarafından mutasarrıf olanlar çend seneden beru bila sened zabt
eyledikleri ve iki senede yüz yirmi beş guruş hasılatı olduğu tebeyyün
eylediğinden emsallerine nazaran mâl takdiriyle iki yüz elli altı senesi
martından itibaren müceddeden mukata‟a kayd ve bil-müzâyede karar ile
mü‟accelesiyle taliblerine füruht olunmak üzere muhasebe-i merkûmeye
kayd ile kâimesi ve keyfiyet malum olmak içün defterhane-i amireye ve
hazine-i merkûme zimmeti defterlerine ilm ü haberleri tahrir ve i‟tasiyle
tesviyesine ibtidar olacağı bâ takdir lede‟l-arz mûcebince tanzimîne
himmet buyurulmak babında sâdır olan fermân-ı „alî mûcebince yirmi
guruş mâl takdiriyle kâimesi tahrir olunmak ferman buyurulmağın
mûcebince kayd olunub keyfiyet ma‟lûm olmak içün hazîne-i „âmire
zimmeti defterlerine ilm ü haberi verilmekle defterhâne-i amireye dahi işbu
ilm ü haber verildi.
15 Şaban Sene 1255
MÜHÜR
Mehmed Emin Sıdkı

II.BELGE

Tıbbıka
Mührü mutabıkdır
MÜHÜR
el-emrü hasbemâ hürrire fîhi
es-Seyyid Muhammed lî-nebî el-kadı bi-medîneti KAYSERİYYE
el-mahmiyye nemakahu el-fakir ileyh azze Şa‟nehu gafere lehu
MÜHÜR
Sebeb-i tahrîr-i kitab-ı sıhhat nısab budur ki Medîne-i KAYSERİYYE tâbi‟ SARIMSAKLU karyesinin nısf dîvânî ze‟amet ve timar mutasarrıflarından işbu bâ‟isü‟l-kitab es-seyyid Hasan Ağa ibn es-Seyyid Ahmed Ağa ve Dırazzâde es-Seyyid Ali Ağa ve es- Seyyid Mehmed Bey ibn es-Seyyid İbrahim ve İsmail Bey ibn Süleyman ile nısf emlâk ve evkaf ashabından Muzaffer Çelebi evkafı mütevellisi a‟ma Hafız Efendi zâde Ahmed Efendi ve es-Seyyid Mehmed Çelebi ibn es- Seyyid Mustafa ve es-Seyyid İbrahim b. Seyyid Hasan ve Çavuş es-
Seyyid Hasan Ağa ibn Ömer ve Hacı Kılıç câmi‟i imamı el-Hac Musa
Efendi ibn İsmail Efendi ve Hatib el-Hac Süleyman Efendi ve müezzini Ali
Halife ve Kürtler Câmi‟i imâmı İbrahim Halife ibn el-Hac Mahmud Efendi
ve Sarımsaklu Câmi‟-i Kebiri imamı es-Seyyid Mehmed Efendi İbn Ahmed
ve Kutlu Bey mescid-i imamı es-Seyyid Mustafa Halife ibn Hasan Efendi
nâm kimesneler meclis-i Şer‟-i hatîr-i lâzimi‟t-tevkîrde SARIMSAKLU
hududu civarında vâki‟ ZAMANTU mukâta‟sının mâlikâne hissedarlarından
Bürüngüzlü Battal Mehmed Ağa İbn Salih Efendi mahzarında üzerinde
da‟vâ ve takrir-i kelam idüb üç yüz seneyi mütecaviz ebâ „an cedd
mutasarrıf olduğumuz Sarımsaklu karyesinin yedimizde olan vakfiyye-i ma‟
mûlün bihâda münderic hudûdu ve sınuru Eğri Bel burnundan Hazarşah ve
Kaya Pınarı ve Zâviye Mezarı ve Derin Dere‟den ULU BÜRÜNGÜZ‟e ve
ÇUKUR VİRAN ve KAZLAR Mezra‟ası (Gaziler olacak) ve Keremke (Gergeme Olacak) hududuna ve andan YALNIZ ÖKÜZ  (Yalnız Göz olacak) Mezra‟ası‟ndan giden tarik ile Kara Ziyaret‟den yine re‟s-i hudud olan Eğri Bel Burnu‟nda nihayet bulub ve bu hududun dahilinde
vâki‟ BAŞTİNE (Başın) Yaylası ve ÇALABVERDİ ve BEĞ PINAR ve FAKI ve
KELLER ve FAKILAR ve BOYALU ve ANADUD mezra‟aların bundan
akdemce bizler Seferde iken ve evkaf mütevellisi ve bizlerden bir ferdin
vücûdu yoğiken ZAMANTU voyvodası ve mâlikâne mutasarrıfı Paşa
Mehmed Ağa ve müşterekleri BÜRÜNGÜZLÜ Topal Mehmed oğlu el-Hac
Mahmud ve AKÇAKAYALI Yakub oğlu Mehmed ve Ömer mezâri‟-i
mezkûreyi mâlikânemiz mülhakatındandır deyu mahallinde ZAMANTU‟dan
bir kaç şâhid zor tedârik ve ihbâriyle hâkimi iğfal ve giyâbımızda ber takrib
hüccet ahz ve baş muhâsebeye kaydetdirmek kasdiyle i‟lâm itdirüb
âsitâneye irsâl itmeleriyle el-hâleti hâzihi merkum Paşa Mehmed Ağa ve
âhar müştereklerine li-ecli‟l-mürâfa‟a bir kaç defa da‟vet-i şer‟
itdirdiğimizde „adem-i ita‟at birle murafa‟adan ibâ ve firar etmeğin işbu
ahzar-ı şer‟ olunan müştereki mezbûr Battal Mehmed Ağa‟dan su‟al
olunub kadîmden mutasarrıf ola geldiğimiz SARIMSAKLU Karyesi hududu
dahilinde vâki‟ mezari‟-i mezbûreye mâlikâneleri olan ZAMANTU
mukâta‟ası mülhâkatından olmak zumiyle sudur eden müdahaleleri men‟
olunmak matlubumuzdur dediklerinde gıbbe‟s-sü‟al ve akibe‟l-inkâr
müddeiyyun-ı merkûmûndan müdde‟alarını mübeyyin beyyine taleb
olundukda „udül-ı müslimîn ve ulemâdan „umdetü‟n-nashîn câmi‟-i kebir
Şeyhi es-Seyyid el-Hac Ahmed Efendi ibn Mahmud Efendi ve karındaşı
es-Seyyid Mehmed Efendi ve Fahrü‟s -Sâdât Bahçeci zâde es-Seyyid
Feyzullah Efendi ve es-Seyyid Osman Efendi ibn es-Seyyid Mehmed
Efendi ve es-Seyyid Mustafa Efenedi ibn-Hasan Efendi ve Mehmed Efendi
ibn Halil Bey ve es-Seyyid Ali Ağa ibn Seyyid Ağa ve karındaşı es-Seyyid
Mehmed ve Molla İsmail b. Bayram Bey ve karındaşı Hüseyin ve es-
Seyyid Yusuf b. Derviş Ali ve es-Seyyid Mehmed b. Seyyid Mustafa ve es-
Seyyid Hüseyin b. Seyyid Mehmed ve Seyyid Kara Mehmed b. Seyyid
Mehmed ve es-Seyyid Ali b. Seyyid Eyyüb ve es-Seyyid Ahmed b. Seyyid
Mehmed ve es-Seyyid Hüseyin b. Mustafa ve es-Seyyid Yusuf b. Yusuf ve
es-Seyyid İbrahim b. Seyyid Mustafa ve karındaşı es-Seyyid Ali ve es-
Seyyid Mahmud b. Seyyid Ahmed ve es-Seyyid Mustafa b. Hüseyin ve
Gedikli oğlu Seyyid Ahmed ve karındaşı Seyyid Mehmed ve es-Seyyid
Mehmed b. Mustafa ve Adem Mustafa Beşe ibn Mehmed ve Süleyman
Beşe ibn Mustafa ve Yusuf Beşe ibn İsmail ve İbrahim Beşe ibn Osman ve
Ömer Beşe ibn Hasan ve Cebeci oğlu Süleyman Beşe ve Hacet oğlu
Hüseyin ve Mahmud b. Abdullah ve Mehmed b. Bekir ve Ali b. Abdullah ve
Bekir b. Ömer ve es-Seyyid İbrahim b. es-Seyyid Hasan ve karındaşı es-
Seyyid Ali ve Mustafa Bey ibn Ahmed ve Ali Beşe ibn Abdullah ve Ali b.
Mustafa nâm rütbe-i tevâtürü mütecâviz cemm-i gafir sıkât-ı müslimîn
meclis-i Şer‟e hazırun olub isre‟l-istintak “fi‟l-hakîka SARIMSAKLU
Karyesi‟nin ber mûceb-i vakfiyye-i ma‟mûlün-bihâ bâlâda mezkûr mümtâz
ve muayyen hudud ve sınuru dâhilinde vâki‟ mezâri‟-i mezkûrede
ZAMANTU mukataası mâlikâne mutasarrıflarının kat‟â alâka ve medhalleri
yokdur kadimden karye-i mezbûr ahâlisi zira‟at ide gelüb hasılâtının
a‟şarını mutasarrıfları züâmâ ve erbâb-ı timâr ve evkâf mütevellisi ve
mürtazikalar zabt iderler ve hudûd ve sınurunu mahallinde iraeye kâdirleriz
ma‟lûmumuzdur” deyü tevâtüren edâ-i şehâdet-i şer‟iyye eylediklerinden
sonra kaziyye mükaddemâ dahi bir kaç defa şer‟le murafe‟at ve
ZAMANTU mukâta‟ası mutasarrıflarının hasbemâ yuktezîhi‟ş-şer‟
mü‟ârazadan men‟ olunduklarını mübeyyin eslâf-ı hükkâm-ı şer‟
imzalariyle mümza ve mahtum müteâddid hücec-i Şer‟iyyeden dahi malûm
ve bir defa şer‟le mürâfa‟at ve hükm ve hüccet olunan da‟vânın istimaı câiz
değil iken merkum Paşa Mehmed Ağa ve havâdarlarının mükaddemce
tağılub ve ibram ile yedîmizden sehven ve mükrehen ber-takrib ahz
itdikleri hüccet ve i‟lâm amel ve i‟tibâra şâyeste olmayub meşhûr ve
mütevâtirin hilâfı idüği zâhir ve nümâyan iken bir kıt‟a fetvâ-ı şer‟iyye dahi
ibraz ve nazar olundukda bir karyenin nısfı timar ve nısf-ı âharı vakf olub
bir kaç kıt‟a tarlalar ol karye toprağından olduğu meşhûr ve mütevâtir iken
kurbunda mâlikâne mutasarrıf olan Zeyd “ol tarlalar benîm mâlikânem
dâhilindedir” deyu meşhûr ve mütevatirin hılafını da‟vâ ve müddeâsına
ikamet-i beyyine ile da‟vâsın mesmu‟a ve beyyinesin makbûle olur mu?
Cevâbında olmaz bu suretde timâra mutasarrıf olan sipâhiler seferde olub
vakfın mütevellisi olan Amru dahi hâzır değil iken zeyd-i mürtezikadan
yalnız Bekîri bulub yalnız Bekir‟den Zeyd‟in vech-i muharrer üzere bu eser
sahih olur mu? Cevâb-ı savâbında olmaz deyu buyurulmağın
mûceblerince fî mâ ba‟d mezari‟-i mezkûreye ZAMANTU mukata‟ası
mâlikâne hissedarı markum Battal Mehmed Ağa ve müşterekleri bî vech-i
şer‟ müdâhale ve mü‟arazadan men‟ olunub mutasarrıfları SARIMSAKLU
karyesinin zü‟amâ ve erbâb-ı timâr ve evkâf mütevellisi mezbûrûnun kemâ
fi‟l-evvel zabt ve tasarruflarına hükm ve tenbiha birle mâ vaka‟a bi‟t-taleb
ketb olundu.
Fi‟l-yevmi‟t-tâsi‟-i Zilkadeeti‟ş-şerîfe li seneti semân ve semanîne ve
miete ve elf
ŞUHÛDU‟L-HÂL
Umdetü‟l-ulemail izam Vani eş-Şeyh Abdurrahman el müfti bi
KAYSERİYYE
Umdetü‟l-eşrâf ve‟l-a‟yân Emin Efendi es-Seyyid Şeyh Mustafa
Efendi Seccade-nişîn-i TENNURÎ
Umdetü‟l-emâcid ve‟l-a‟yân Zeneci zade es-Seyyid Mustafa Ağa
müsellem-i KAYSERİYYE
Fahrü‟s-Sâdâti‟l-kirâm es-Seyyid Mehmed Sani Ağa kaim-makâm-ı
nakîbü‟l-eşrâf Hacı
Fahrü‟s-sadat Torun Ağazade es-Seyyid el-Hac Osman Ağa kâimmakam
sabikân
Umdetü‟l-ulemâ Kığulmaz zâde es-Seyyid el-Hac Ali Efendi
Umdetü‟l-a‟yân Bektaş zâde es-Seyyid Mehmed Ağa
Umdetü‟l-emâsil ve‟l-akrân Bahçeçci zade Hasekî es Seyyid Feyzullah
Ağa.
Fahru‟l-akrân Miralay Dıraz zade es-Seyyid el-Hâc Ahmed Ağa
Fahru‟s-sâdât Eyüm Ağa Çelebi zade es-Seyyid Ali Ağa
Fahru‟s-sâdât Çukurlu zade es-Seyyid el-Hac Mustafa Ağa
Ahuhu es-Seyyid İbrahim Ağa.
Fahru‟l eşbah Serdar es Seyyid Bekir Ağa
Fahru‟s-sikât Dizdar Mehmed Ağa
Umdetü‟l-Haciyan es-seyyid el-Hâc Hüseyin Ağa
Kadı zade es-Seyyid el-Hâc Mehmed Ağa
Seloğlu es-Seyyid el-Hac Ahmed Ağa
Siyah oğlu es-seyyid el-Hac İbrahim
Hallac oğlu el-Hâc Ömer
Timurcu es-Seyyid el-Hac Hafız
Talaslı zade es-Seyyid Mehmed Ağa ve gayrihim
Kayd şud