Tükenen Değerlerimiz: "Bünyan Halısı" / Haberdar Gazetesi

Haberdar Gazetesi "Tükenen Değerlerimiz: Bünyan Halısı" başlığı ile Bünyan Halıcılığını değerlendirdi. Mehmet Revfik Demirhan ve Seyit Burhanettin Akbaş ile yapılan röportajlara yer verdi.
İşte o haber:

                   TÜKENEN DEĞERİMİZ  "BÜNYAN HALISI"

   Kayseri'nin Bünyan ilçesinde dokunan kendine özgü motifleri  olan dokuma halı ve kilimleri yok olmaya yüz tutmuş mesleklerden biri haline geliyor.

   “ HALI DÜNYA MEDENİYETİNE TÜRKLERİN HEDİYESİDİR “

     Eski dokuma halı ve kilim satıcısı olan Mehmet Tevfik Demirhan "Bünyan halılarında zemin iki kısımdan ibarettir. Birinci kısım kenar sularının ve kolonların bulunduğu alan, ikincisi ise iç mekandır" dedi. Bünyan halısını özellik olarak Kayseri’de üretilen diğer halılardan ayıran en büyük özelliğin çözgüsünün pamuk olup  dokusunun yün ve floş olmasıdır diyerek  halının iki aşamasını anlatan Mehmet Tevfik Demirhan "Eskiden her evde halı tezgahları kurulu olur, kızlar küçük yaşta halı dokumasını öğrenirdi. Şimdi ise halı dokuyan kişi sayısı neredeyse yok denecek kadar az "dedi.

Dokuması uzun süren, büyük  emek ve zahmet isteyen dokuma halıların yerini fabrikasyon halıların alması,  ekonomideki iniş çıkışların halı üreticisi ve satıcısının da  aldığı ücretin tatmin edici olmaması sebebiyle halı dokuyan kişilerin sayısının azalmasının başlıca sebepleri olduğunu ifade etti.  Büyük halıları 3-4 kişi olursa anca 1.5 ayda  bitiriyor, bugün bir ipek halının metrekaresi altı bin Türk lirası, küçük kilim olan yolluklar ise yedi  yüzeli Türk lirasından başlıyor şeklinde ifade etti .

GELENEK VE GÖRENEKLERİMİZE SAHİP ÇIKMAYA ÇALIŞIYORUM

“1908-1909 yıllarından itibaren Bünyan halılarında suni boyalarla boyanmış fabrikasyon yün ipliği ile pamuk ipliği kullanılmaya başlanmıştır” diyen  Seyit Burhanettin  Akbaş “ Gelenek ve göreneklerimizi yaşatmayı seviyorum “  diyerek sözlerine şunları da ekledi. “Elimden geldikçe yok olmaya yüz tutmuş olan Bünyan halımıza sahip çıkıyorum. Evimde halı ve yastık yüzlerinde dokuma halı ve kilimlere yer veriyorum“ dedi.  El dokuması olan otantik Bünyan halıları “işlik” adı verilen atölyelerde yeniden düzenlenmiştir. Durum böyle olunca eski Bünyan modelli halıların ince çiçekli ve göbekli desenlere sahip fazlaca halı türü ortaya çıkmıştır. Orta kısım motiflerine göre gruplandıracak olursak Üç, dört ve daha fazla sayıya çıkarmak mümkündür.

MOTİFLERİNE GÖRE HALILAR

  Çiçekli , geometrik motifli , göbekli  ve diğer motifler de diyebiliriz. Çiçekli motifleri ince çiçekli (Empirme) ve iri çiçekli (bademli , buğdaylı ve farahan ) modelini örnek verebiliriz.  Geometrik motifli olarak Kazan ( sandıklı ), Şirvan , Buhara Ladik , Fergana (ferağan) . Göbekli olarak Kazan , lalezar , hayali , üzümlü gibi isimleri söyleyebiliriz. Diğer motifler ; Sinekli , laleli, deveboynu , dolaplı , mihraplı, kirpikli , yürekli , anağra ,papatya gibi isimleri alırdı.

“Bünyan halılarının santimetre karesinde ortalama 16-30 ilmek bulunmaktadır” diyen Seyit Burhanettin  Akbaş ;  Bünyan halılarında standart  ölçülerin hakim olduğu boyu  eninin 1.5 katı olduğunu söyledi . Ebatlarına göre farklı isimler alan halıların boyutları ve isimleri hakkında şöyle söyledi : “60cm*90cm (Yastık) , 90cm*130cm (Arşın çeyrek) , 120cm*180cm (Seccade 500’lük ) , 120cm*225cm (Karyola 600’lük) ,2m*3m( Kelle 700’lük) şeklinde isimlendirildiğini belirtti.

TÜRKLERİN RENGİ “KIRMIZI”

Bünyan halılarında en çok kullanılan renkler beyaz, siyah, gri ve mordur. Zeminlerde ise genellikle kırmızı , mavi, lacivert tonları hakimdir. Türklerin en sevdiği renk olarak bilinen kırmızı rengin zenginlik ve asalet sembolü olması bu rengin sık kullanılmasına sebep olmuştur. Kırmızıdan sonra sarı, mavi, yeşil, siyah ve beyaz ağırlıklı bir şekilde kullanılmaktadır.