16. yüzyıldaki Avşar Köyü Bünyan'la nasıl birleşti?

Enerik diye okunan yer aslında bugünkü Yenice Mahallesidir. Birçok araştırmacı  Osmanlı  Türkçesinden aktarırken Yenice Mahallesinin adını "Enerik, İnecik" gibi okumuşlar. Aslında bahsedilen yer Yenice Mahallesinin.

1.Bünyan, 15. yüzyıl sonlarında ve 16. Yüzyıl başlarında "Sarımsaklı" adıyla bir köy iken çevresinde, Sarımsaklı'ya sınır olan Enerik (Yenice), Avşar ve Gergeme isimli köyler vardı.

2. Enerik (Yenice) köyünde az miktarda Müslüman, çok miktarda gayri müslim vardı. Bu köy, bugünkü Yenice Mahallesi ile Bayramlı Mahallesinin bulunduğu yerdeydi. Bu köy daha sonra Sarımsaklı ile birleştirildi.

3. Sarımsaklı köyünün kuruluşu Anadolu Valisi ve Uygur Türklerinden olan Emir Zahireddin Mahmut'la ilgilidir ve bir yüksekçe seyrangahta kurulu olan Camiikebir (Bünyan Ulu Camii)'in yapıldığı yıllarda Tac-ı Kızıl soyundan Uygurlar buraya yerleştirilmiştir. Tac-ı Kızıl ailesine ait vakıf belgelerine Sarımsaklı'nın bağlanması bu yüzdendir. (Tac-ı Kızıl Ailesinden Uygurlar, Sarımsaklı Köyü dışında Kayseri'de Tac-ı Kızıl Mahallesi ve Köşk Mescidi mahallesini kurup yerleşmişlerdir. Ayrıca Ürgüp Damsa'da da bu aileden insanlar bulunmaktadır.) Sarımsaklı Köyü tamamen Müslümanlardan oluşan bir köydü, gayrimüslimi yoktu. Bünyan Camiikebir'in üst bölümünde Bünyan İlçe Mezarlığının girişinde Emir Zahireddin Mahmut'un babası Esen Kutluğ için yaptırdığı bir türbe de bulunuyordu. Bu türbe (Kümbet) sonradan yıkılmıştır. Bugün halkın Yedi Kardaşlar deyip ziyaret edip çaputlu çalı bağladıkları viranelik aslında bu türbenin (kümbetin) kalıntılarıdır.

4. Avşar köyü de 16. yüzyılda Bünyan'a sınırdı. Çok yakın olan bu iki köy sonradan birleştirildi. Burası büyük ihtimalle Akkaya'nın üst bölümündeki Kara Ören denen yer olmalıdır. Hani Bünyan'da büyüklerimiz derlerdi ki, yaşlı bir kadın varmış, Karaören'den gelin geldiğimi hatırlarım dermiş diye rivayet edilen hikaye doğru gözüküyor. Avşar köyü de zamanla Sarımsaklı'nın içine dahil olmuş ve nüfusun büyümesine sebep olmuştur. Bugün Bünyan aile lakaplarında geçen Avşaroğlu, Avşarmantıoğlu, Mantıcı oğlu gibi lakaplar bu devrin hatırası olarak duruyor. Avşar Köyü de tamamen Müslümanlardan oluşan bir köydü.

5. Gergeme Köyü, 16. yüzyıl başlarında tamamen Hıristiyan yerleşim yeri idi. Lakin Memlük Ordusu bu bölgeden geçerken Gergeme köyünü talan etmiştir. Zamanla köye civardaki mezralarda (Şeşe, Mersinönü vb.) bulunan Toramanlı Türkmenlerinden ve Karamanlılardan göçler olmuş ve Müslüman ahali de köye yerleşmiştir.

Yazan: S.Burhanettin AKBAŞ (Lütfen alıntı yaparken adımı ve siteyi referans veriniz.)