BÜNYAN YÖRESİNDEKİ TÜRKMEN OYMAKLARI / Seyit Burhanettin AKBAŞ

BÜNYAN YÖRESİNDEKİ TÜRKMEN OYMAKLARI

(Alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir.)

Ağcaköy: Zamantı bölgesinde olduğu kaydedilen bir Türkmen obasıdır.

Ağcalı: Bugünkü Ağcalı köyünü kuran Türkmen topluluğu. Dulkadirli Türkmeni, Oğuzların Bayat boyundan… Ağcalılıların büyük bölümünün Yozgat havalisine göçtükleri anlaşılıyor.

Ahsen Gazili: Zamantı bölgesinde olduğu kaydedilen bir Türkmen topluluğu. Oğuzların Peçenek boyundan geliyorlar ve Maraş Yörüğü olarak kaydedilmişler.

Akça Ali: Recepli Avşarlarından olan topluluk Zamantı bölgesinde kaydedilmiştir.

Akdağlı: Zamantı bölgesinde kaydedilmiş Türkmen obasıdır.

Aladinli: Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat’ın adını aldıkları sanılıyor. Oğuzların Kınık boyundan geliyorlar ve Büyük Tuzhisar ve Sultanhanı civarına yerleştikleri düşünülüyor.

Alagöz: Bünyan Yöresinde kaydedilmiş bir Türkmen topluluğudur.

Alimbeyli: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 20 hane olarak kaydedilmiştir. Bünyan’daki Alımpınarı isminin bu yerleşimle ilgisi olduğu düşünülebilir.

Ardıç : Bazı kaynakların “Araç” olarak okudukları Ardıç Oymağının 1500 yılında Koramaz Nahiyesinde 31 hane nüfusları vardı ve köy olarak kaydedilmişlerdi.

Avşar: Sarımsaklı’ya (Bünyan merkez) çok yakın olan Avşar mezrası, 10 hane nüfusa sahipti. 1530 yılında Sarımsaklı’ya (Bünyan Merkez) dahil edildi ve Bünyan ilçe merkezi ile birleşti. 19. Yüzyılda ise Koramaz Dağı eteklerindeki birçok köye (Büyük Bürüngüz, Gesi, İsgobi, Salkuma ve civar köyler) Recepli Avşarlarının bakiyeleri yerleştirilerek dağıtılmışlardır.

Avşar Hacı Mustafa Oğlu: Zamantı bölgesinde olduğu kaydedilen topluluğun nereye iskan edildiğini bilemiyoruz.

Baluç: Zamantı Bölgesinde kaydedilmişlerdir, durumları hakkında fikir sahibi değiliz.

Başladık: Oğuzların Yıva boyundan olan Türkmen Obası, Bünyan’ın Güllüce Kasabasını kurmuşlardır.

Bayazıtoğlu: Zamantı bölgesindeki bir Türkmen topluluğu.

Beğdenizli: Zamantı bölgesinde kayıt altına alınmış bir Avşar topluluğudur.

Bektaşoğlu: Zamantı bölgesinde oldukları bilinmektedir. Oğuzların Bayat boyuna mensupturlar.

Beşikli: Koramaz Nahiyesi kayıtlarında görülmektedirler.

Bezircili: Oğuzların Yazır boyuna mensup olan oymak, 16. Yüzyılda Yazırlıların Karataşlı adını almasıyla İncesu ve Kayseri yöresinde görülmüşlerdir. Bünyan İlçesi Gergeme köyünde de Karataşlıların önemli bir kolu olan Bezircililerin yerleşik hayata geçtiği anlaşılmıştır.

Beylikli: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 46 hane olarak kaydedilmişlerdir.

Birader: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 37 hane olarak kaydedilmişlerdir.

Bozdoğan Kerimoğlu: 16. Yüzyılda Zamantı bölgesinin önemli Türkmen topluluklarından biri olarak gözüküyor.

Bozca: Zamantı Nahiyesinde görüldüler.

Boz Orhanlı: Zamantı Nahiyesinde görüldüler.

Bozulus: 17. Yüzyılda Urfa beylerbeyliği topraklarındaki Türkmenlerin İç Anadolu’ya doğru olan göçlerinde Zamantı bölgesinde görüldüler.

Bulgarlı: Zamantı Bölgesinde görüldüler.

Bulgar Hacılı: zamantı bölgesinde görüldüler.

Büyük Selmanlı: Selmanlı, Süleymanlı gibi isimlerle karşımıza çıkan büyük Türkmen topluluğu Akmescit (Zerezek) Kasabasını kuran topluluk olarak bilinmektedir. Bu topluluğun Talas istikametindeki birçok köyü de kurduğu biliniyor.

Ceceli: Zamantı bölgesinde görüldüler.

Cerit: Binboğa dağlarını mesken tutan Ceritlerin Zamantı bölgesine de indikleri anlaşılıyor.

Çaparlı: Zamantı bölgesinde görülen Türkmen topluluğu. (Bünyan merkezde 1 hane ve Yıldırım köyü)

Çepni: Zamantı bölgesinde görülen topluluk zamanla Çevni, Cepni, Cepli gibi isimlerle de anılmışlardır.

Çiçekli: 1563 yılında Zamantı bölgesinde yer alan Çörümşek bölgesinde görüldüler.

Çiğil: Çiğillerle ilgili tek hatıra bugün Taçın (Topsöğüt) bölgesindeki Çiğil Deresi kalmıştır.

Çolaklar / Çomaklar: 1563 yılında Zamantı bölgesinde kayıt altına alındılar.

Danişmentli: 1563 yılında Koramaz Nahiyesine bağlı Sarı Çiçek Yaylasında görüldüler. Dağardı (Ermin) köyü ve civarına yerleştikleri sanılıyor.

Dede İlbaşı: Elbaşı kasabasına adını veren topluluk, Dede İlbaşı adı verilen bir çiftlik ve civarında oturuyordu.

Demircili: Zamantı Bölgesinde görülen bir Türkmen topluluğu.

Eşrefli / Şerefli: 1570 yılında Zamantı bölgesinde 47 hane nüfusa sahipti.

Gavurgalı / Kavurgalı: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 10 hane nüfusa sahiplerdi.

Girgörsün /Kirsünlü: Zamantı bölgesinde ve Karakaya Nahiyesinde görülmüşlerdir.

Göçki: Zamantı Bölgesinde görülen Türkmen topluluğu.

Göksulu: Zamantı bölgesinde Emirören Köyü ve civarında görüldüler. (Dulkadirli)

Gördülü: 1563 yılında Zamantı Bölgesinde Aygördü Yaylasında kayıt altına alındılar.

Gözelli: Gözelli Tatarı olarak adlandırılan topluluk 1563 yılında Zamantı bölgesinde görüldü.

Gürge: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 33 hane nüfusa sahiplerdi.

Hacılar: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 37 hane nüfusa sahiplerdi.

Halaçlı: Koramaz Nahiyesinde kayıt altına alınmışlardır. (16. Yüzyıl)

Hamırkesen: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 20 hane nüfusa sahip oldukları görülüyor. Akmescit (Zerezek) kasabası ve civarında oldukları biliniyor.

Hamzalı: Zamantı bölgesinde görülen bir Türkmen topluluğu.

Hasanlı / Hasenan: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 63 hane olarak kayıt altına alınmışlardır. (Ağırnas Kasabasındaki Mevlana Hasan Zeminini kurmuş olabilecekleri düşünülüyor.)

Hazarşah: Ebü’l-Hüda adıyla da bilinen Dulkadirli topluluğu 1563 yılında 103 nefer nüfusa sahipti. Oğuzların Bayat boyundan…

Hızır Hacılı / Hızırcalı: Zamantı bölgesinde görülen bir Türkmen topluluğu.

İbrahim Hacılı: Koyunabdal Beldesini kuran Karı Kışlalı (Eski Kışlalı) Türkmenlerinin bir koludur. Bu Türkmenlerin bir kısmı da Çiftlik Kasabasına yerleşmiştir. Maraş Yörüklerindendir.

İzdoğanlı: 1563 yılında Zamantı’da görülen Türkmen topluluğudur.

İlbeyli: Zamantı Bölgesinde görülen Türkmen topluluğudur. Büyük Bürüngüz Kasabasında ve Amarat Kasabasında İlbeyli adını taşıyan iki mezra kurmuşlarsa da daha sonra bu mezralar Bürüngüz’le ve Amarat’la birleşmişlerdir.

İnce / İnce Balı / Hacı Bayram: Zamantı’da görülen Türkmen obasıdır.

Karacalu / Karalı : Karatay köyüne yerleştiği düşünülen bir Türkmen topluluğudur. Karalar Ailesinden bir bölüm de Özvatan İlçesinin Hayriye Mahallesine yerleşmiştir.

Kara Hasanlı: Zamantı bölgesinde görülmüşlerdir.

Karabulak: Zamantı’da görülen bir Avşar topluluğudur.

Kara Hıdır: Zamantı’da yerleşik bir Türkmen topluluğudur. Hızır Hacılı oymağından geldikleri sanılıyor. Kara Hıdır isimli bir köy kurmuşlardır.

Karaca Kurt: Sultanhanı Köyü ve civarında görülen Türkmen topluluğudur.

Karabekirli: Ekinciler (Zek) köyü ile Karatay köyüne yerleşen Dulkadirliye mensup Türkmen topluluğudur.

Karakaya: Oğuzların Yüreğil, Beydili, Yuvalı ve Eymir boylarına mensup birçok Türkmen obasını içine alan büyük Türkmen topluluğudur ve Karakaya Kasabası ve yöresinde meskundurlar.

Karataşlı: Koramaz Nahiyesine yerleşen Yazır boyuna mensup topluluklar 16. Yüzyılda Karataşlı adını aldılar.

Karakışlalı / Karı Kışlalı: 16. Yüzyılda Zamantı bölgesinde bulunan beş büyük Türkmen topluluğundan biridir. Karı Kışlalı (Eski Kışlalı) Türkmenlerinin birçok obası Zamantı’da yerleşik hayata geçmiştir. Koyunabdal kasabasını kuran Türkmenler de bu obadan gelir.

Karkın: Girveli köyünde  bir kısım ailelerin mensup olduğu Türkmen obasıdır. Oğuzların Karkın boyundan gelmektedirler.

Kethüdalı: Zamantı bölgesinde görülmüşlerdir. 1563 yılında Çörümşek Bölgesinde 32 nefer kayıt altına alınmıştır.

Kınık Oğulları: 1563 yılında Zamantı’ya bağlı Çörümşek bölgesinde 37 hane olarak görülmüşlerdir. Oğuzların Kınık boyundan…

Kızıldonlu: 1563 yılında Zamantı Bölgesinde 17 nefer olarak kaydedilmişlerdir.

Konuklar: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde126 hane oldukları görülmektedir.

Kömüroğlu: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 28 hane oldukları kaydedilmiştir.

Körpeli: Zamantı Bölgesinde görülen Türkmen topluluğudur. Bugünkü Küpeli Kasabasına ismini veren Türkmen topluluğudur.

Kösehacılı: 1563 yılında 22 nefer olarak Zamantı bölgesinde görülmüşlerdir. Dulkadirli Türkmenlerindendir ve Kösehacılı köyünü kurmuşlardır.

Kuloğlu: 16. Yüzyılda Zamantı’ya bağlı Çörümşek bölgesinde görülmüşlerdir.

Ömerli: Koramaz Nahiyesinde 1570 yılında 30 hane oldukları kayıt altına alınmıştır.

Paşabeyli: 16. Yüzyılda Zamantı bölgesindeki beş büyük Türkmen topluluğundan biridir. (Alişarlı, paşabeyli, Taf, Karı Kışlalı ve Selmanlı beş büyük Türkmen topluluğu olarak adlandırılır.)

Pehlivanlı: Başta Elbaşı Nahiyesi olmak üzere bölgeye yayılmış olan büyük bir Türkmen topluluğudur.

Sarı Danişmentli: Karakaya Bölgesinde 31 hane olarak kaydedilen Türkmen topluluğudur.

Sarıkayalı: Zamantı bölgesinde görülmüşlerdir.

Sarımsaklı: Bünyan İlçe merkezinin kurucusu olarak kabul edilen Yörük/ Türkmen topluluğudur. Azerbaycan’ın Revan Hanlığı’ndan Karadeniz’e (Samsun ve Sinop’a), oradan Kayseri’ye ve Adana Karataş’a indikleri, Balıkesir Ayvalık ve Yunanistan’ın Serez şehrine kadar ulaştıkları bilinmektedir. Sarımsaklı topluluklarının Kınık ve Salur boylarına mensubiyetlerini gösterir deliller mevcuttur.

Sarı Ömerli: Koramaz Nahiyesinde gösterilmişlerdir. Ömerli oymağı ile aynı oldukları düşünülmektedir.

Sincaplı: Zamantı bölgesinde görülmüşlerdir.

Süksün: Zaman zaman Tel Afşin adıyla da anılan Süksün Oymağı,1520 yılında Koramaz Nahiyesi kayıtlarında 67 nefer olarak gösterilmiştir. Bugünkü Süksün Kasabasını kuran Dulkadirli’ye bağlı Türkmen topluluğudur.

Süleymanlı: Zaman zaman Selmanlı adıyla da karşımıza çıkan Dulkadirliye bağlı Türkmen obaları Güney Köyünde 90 hane, Zerezek (Akmescit) Kasabasında 37 hane ve Koçcağız köyünde de 76 hane olarak kaydedilmiştir.   Talas’ın Süleymanlı köyüne de bu Türkmen obasının adını verdiği anlaşılmaktadır.

Sungurlu: Karatay köyünde yerleşik Selçuklu soyundan bir Türkmen obasıdır.

Şam Bayadı: Zamantı Bölgesindeki Bayat boyuna mensup Türkmenlerin genel adıdır.

Şeyhler: 1570 yılında Koramaz Nahiyesi kayıtlarında 43 hane olarak kayıt altına alınmışlardır. Dulkadirli Türkmenlerinden ve Bayat boyundan olan oymak Zek (Ekinciler) köyü ve civarına yerleşmişlerdir.

Şikemlü: Koramaz Nahiyesinde 1543 yılında 43 hane olarak gösterilmişlerdir.

Taf: Zamantı bölgesinin büyük Türkmen obalarından biridir.

Tecirli: Zamantı Bölgesine yerleştiği bilinen Türkmen Oymaklarından biridir.

Tekelü: Salur boyuna mensup Büyük Tuzhisar ve civarında görülen Türkmen obasıdır.

Toklar: 1570 yılında Koramaz Nahiyesinde 27 hane olarak gösterilmişlerdir.

Toramanlı: Gergeme köyünde 1520 yılında bir mezrada oturan Türkmen obasıdır.

Türkmen Sülüklü: Emirören köyü ve civarında görülen Türkmen obasıdır.

Ulu Bürüngüz: Oğuzların Büğdüz boyundan gelen ve Bürüngüz Kasabasının kurucusu kabul edilen, Bürüngüz bölgesinde ve Bünyan İlçe Merkezinde oturan Türkmen obasıdır.

Veziroğlu / Vezirli: Bünyan İlçe Merkezi, Kösehacılı ve Yünören Köylerinde ikamet eden Avşar boyuna mensup Türkmen topluluğudur.

Yağmurbeyli: Dulkadirli’ye mesup Türkmen topluluğudur. Yağmurbey köyünü kurmuşlardır.

Yazır: Yazır boyuna mensup Türkmenler Bünyan yöresinde Karataşlı ve Bezircili oymaklarıyla temsil edilirler.

Zakirli: Koramaz Dağında 1584 yılında 46 hane olarak kayıt altına alınmışlardır. Gürlesin Mezraında oturdukları anlaşılmaktadır. Gürlesin, Gesi- Darsiyah civarındadır.

Zeynelhanlı: 1570 yılında Koramaz nahiyesinde 20 hane olarak kayıt altına alınmışlardır.

Seyit Burhanettin AKBAŞ