Kayseri’nin Bünyan ilçesinin Hazarşah köyü Hazar Türklerinin adını taşımaktadır. Hazarlar, 7. yüzyılda Roma İmparatorları ile iyi ilişkiler içinde bulunan Hunlara ve eski Bulgar Türklerine yakın, onlarla hısım bir Türk topluluğudur. Doğu Anadolu bölgesinde de bu ismi taşıyan köy adlarına rastlanır. Hazar (Elazığ), Hazarşah (Solhan/Bingöl), Hazeri (Tunceli) Hazar oymağı olarak gösterilen Türkmen obası[46] Bünyan ilçesinde meskun olarak gösterilmiştir.
Maraş Tahrir Defterinde Hazarşah oymağı Çörmüşek nahiyesinde ve 103 nefer olarak gösterilmiştir. Bu oymak için Ebü’l-Hüda adıyla da bilinir denmektedir.
Hazarşah Türkmen obasının diğer adının Ebü'l-Hüda olmasının sebebi köyde bu ismi taşıyan önemli bir şahsiyetin varlığına işaret eder. Ebü'l-Hüda, ya Türkmen obasının oba beyi (kethüda) ya da Ermiş bir şahsiyet olmalıdır. Bugün köyde bulunan yatır (türbe) belki de ona ait olabilir.
1530 yılına ait bu kayıt bir vergi defteridir. 103 kişi vergi veriyor demektir. Türk ailesi o dönem için 5 kişi kabul ediliyor. Hazarşah'ın nüfusu 515'e tekabül eder. Bu da o döneme göre önemli bir rakamdır.
Hazarşah, Dulkadirli'ye bağlı bir Türkmen obası olarak gözüküyor. Dulkadirli Türk Beyliğinin adıdır. Bunlar Türkmenlerin Bayat boyuna mensupturlar. Çörümşek, Bünyan bölgesinde coğrafi bir addır ve Hazarşah, Elbaşı, Ağcalı'dan başlayıp Zek köyüne kadar uzanan büyük bir bölgenin adıdır.
Bünyan Hazarşah Köyü 1872 yılı sayımı
1872 yılına ait bu belge nüfus sayımı değil vergi defterinde adı geçenlerdir. Köyde sadece bunlar yaşıyor diyemeyiz. Nüfusun çok daha fazla olması gerekir. Ayrıca köy ve civarındaki yer adlarını vermesi önemlidir. Camiden ve 1 adet dükkandan bahsediliyor. Oda sahiplerinin isimleri de veriliyor. Oda sahipleri köye misafir gelenlere gönüllü olarak evlerini, odalarını açan hali vakti yerinde olan insanlar demektir.
Camiyi, mektebi, iki adet çeşmeyi, ambarı ve demirci dükkanını köy halkı imece olarak ortaklaşa yapmışlar. Caminin bir de vakfının olduğunu öğreniyoruz. Demirci dükkanının geliri ile caminin ihtiyaçları karşılanıyormuş.
HAZARŞAH KÖYÜNDE 1872 YILINDA VERGİ VERENLER
Topak Ahmet oğ.Hacı Ahmet.
Emir Hüseyin oğ.Mehmet.
Karabacak oğ.Ali Mehmet.
Kör kız oğ.Ali Efendi.
Emir hasan oğ.Mehmet.
Haki oğ.Mehmet.
İbrahim oğ.Ömer.
Kör oğ.Mehmet.
...... Ali oğ.Ali.
Ahmetçi oğ.Ali.
Çavuş oğ.Mehmet.
Bekir Çelebi oğ.Ali.
Bekir Efendi oğ.Ömer.
Köse Ali oğ.Salih.
Göde kızı oğ.Ali Efendi.
Elbaşı oğ.Salih.
Arnavut oğ.Mustafa.
Hüseyin oğ.Abdullah.
Hüseyin oğ.Osman.
Molla Mehmet oğ.Mehmet.
Çoban oğ.Musa.
Davut oğ.Kara Ahmet.
Kurt oğ.Mustafa.
Tepegöz oğ.Mehmet.
Çoban oğ.Hüseyin.
Köse Ali oğ.Mehmet.
Küçük oğ.İsmail.
Kasım Çelebi oğ.Hüseyin.
Kasım Çelebi oğ.Hanifi.
Artık oğ.Musa zevcesi Ayşe.
Kasım Çelebi oğ.Mustafa.
Hatip oğ.Gazi
Hızır oğ.Musa.
Sungur oğ.Mehmet.
Ali Efendi oğ.Ömer.
KÖY HAKKINDA DİĞER VERİLER (1872)
Hane =33
Mektep =Banisi köy halkı.
Cami = Köy halkının
Çeşme = Köy halkının
Demirci dük. =Cami vakfı.Mütevellisi Aziz.
Ev =Köy halkının malı.
Ambar = “ “ “ .
Çeşme = “ “ “
Ağıl.2 Ad. = “ “ “
Ekilir arazi =3060 Dönüm-510 kıta tarla.
Oda sahibi =Artık oğ.Mustafa,
Tepegöz oğ.Mehmet,
Kasım Çelebi oğ.Hüseyin
Ali Efendi oğ.Ömer,
Sungur oğ.İsmail,
Hatip oğ.Gazi.
Yoncalık =19 kıta.
Bahçe =5 kıta.
Yer adları:
Köy önü
Göl yeri.
Çat deresi.
Büyük viran.
Kızıl kaş
Kötü köni
Cennet deresi
Kabristan ardı.
Çökelek.
Ak dere.
Sel pınarı.
Bey pınarı mevkii.
Çilli dere
(1872 YILI VERGİ KAYITLARI İÇİN HÜSEYİN CÖMERT HOCAMA ÇOK TEŞEKKÜR EDERİM.)
HAZARŞAH'LA İLGİLİ BAZI OSMANLI BELGELERİ
Zamantı kazasına bağlı Hazarşah karyesinde yapılan mescidin imamet ve hitabetinin Hasan bin Hüseyin'e tevcihi H-20-03-1252 (5 Temmuz 1836)Zamantı Mukataasına tabi Hazarşah, Tekel, ve Çavlak karyeleri maktuasından hisseye mutasarrıf Kayserili Abdüllatif'in fevtiyle mahlul kalan hisse Dergah-ı Ali kapıcıbaşılarından Cabbarzade Süleyman Ağa'nın Yozgad'da sakin uşağından Ömer'e tevcih ve beratını verilmesi. [Belge Tarihi: 21 Ş. 1223] 1 Aralık 1808
Zamantı Mukataası tevabiinden Maraş sancağında vaki Hazarşah Karyesi Maktuu'nun rub hissesine ber-vech-i maktu mutasarrıf Salih'in hissesini kendi rızasıyla ferağ ve tefevvüz eylediği oğlu Ahmed bin Salih'in hayatta ve Kayseriye'de sakin olduğu bildirildiğinden beratının yenilendiği. (Belgenin tarihi: 1261.B.05)
Sivas Hapishanesi'nde tedavi edilmekte olup Dersaadet'e gönderilmesi düşünülen Hazarşah karyeli Mevlüd bin Ali'nin, Bimarhane'nin tamiratı bitmemesi sebebiyle gönderilmemesi. H-3 -06-1316
Yorumlar
Yorum Gönder
Lütfen görüş ve düşüncelerinizi buraya yazınız.